Τετάρτη 9 Ιουλίου 2014

Tα ιατρικά σώου και η συμβολή τους στην ανάπτυξη της μαύρης μουσικής


Γράφει ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης, 

Η ακριβής προέλευσή τους είναι άγνωστη, αλλά τα ιατρικά σώου μαζί με παραστάσεις και συναυλίες, ήταν συχνά θεάματα κατά τον 19ο αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα την εποχή της Παλιάς Δύσης, αν και σε ορισμένα μέρη συνεχίστηκαν μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.....


 Ο απαραίτητος εξοπλισμός για να μπορέσει να λάβει χώρα μια τέτοια εκδήλωση, ήταν κάρα, άμαξες, άλογα και πολύπειρο και ταλαντούχο προσωπικό που πλασάριζε στους ανήξερους δήθεν θαυματουργά φάρμακα και άλλα παρεμφερή προϊόντα, ενώ ταυτοχρόνως ελάμβαναν χώρα ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Πιο συχνά συνδέονταν με θαύματα από ελιξίρια που μερικές φορές αναφέρονταν ως snake oil. Τα σκευάσματα, κατά τους ισχυρισμούς των πωλητών, είχαν την ικανότητα να θεραπεύσουν οποιαδήποτε ασθένεια, να βελτιώσουν τις ρυτίδες, να αφαιρέσουν λεκέδες, να παρατείνουν τη ζωή ή να θεραπεύσουν τις κοινές ασθένειες που καραδοκούσαν στην εποχή.
Το ψυχαγωγικό μέρος του σώου, περιελάμβανε συνήθως κάποιο αφύσικο και φρικιαστικό γεγονός, μουσικές εκτελέσεις, μαγικά κόλπα, αστεία και αφηγήσεις από έξοχους κατόχους του είδους. Ενώ η παρουσίαση θαυματουργών θεραπειών συναντάται συνήθως γύρω από τους κλασικούς χρόνους, ο συνδυασμός μικτών διαφημιστικών παρουσιάσεων και πωλήσεων ιατρικών θαυματουργών ουσιών στη δυτική κουλτούρα, έχει τις ρίζες της στη διάρκεια του Μεσαίωνα στην Ευρώπη, όταν είχαν απαγορευτεί τα τσίρκα και τα θέατρα και οι ενδιαφερόμενοι είχαν πλέον μόνο την αγορά ή κάποιους προστάτες για να ελπίζουν σε σχετική υποστήριξη.
Τα ιατρικά σώου άκμασαν στα τέλη του 19ου αιώνα, ιδιαίτερα στις μεσοδυτικές πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών και τον αγροτικό νότο. Στο επίκεντρο βρίσκονταν πωλητές που είχαν δίπλωμα κάποιας ιατρικής ευρεσιτεχνίας και οι οποίοι έστηναν περίπτερα στα τοπικά πανηγύρια της αποικιακής Αμερικής. Ήδη από το 1773 όμως, υπήρχαν σε ισχύ νόμοι, όπως στο Κονέκτικατ, εναντίον εκείνων οι οποίοι δελέαζαν τους ανθρώπους να αγοράζουν ανθυγιεινά και πολλές φορές επικίνδυνα φάρμακα. Ίσως τα πιο δημοφιλή σώου να γίνονταν από την Kickapoo Indian Medicine Company, κατασκευαστές του διπλώματος ευρεσιτεχνίας Kickapoo Indian Sagwa.
Ενώ τα παρασκευάσματα αυτά παράγονταν σε βιομηχανική κλίμακα έως και το τέλος του 19ου αιώνα, σταδιακά η φήμη και η αγορά τους άρχισε να λιγοστεύει, και τα ιατρικά σώου πλέον βασίζονταν περισσότερο σε ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Αλλά καθώς ο πληθυσμός της Αμερικής γινόταν ολοένα λιγότερο αγροτικός και πιο αστικοποιημένος, η διαθεσιμότητα άλλων μορφών ψυχαγωγίας, όπως οι ταινίες, το βοντβίλ, αυτό το τόσο δημοφιλές θεατρικό είδος στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και του Καναδά από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές του εικοστού, και αργότερα το ραδιόφωνο, οδήγησαν στη σταδιακή εξαφάνιση του περιοδεύοντος ιατρικού σώου. Περί το 1930, ήταν σχετικά λίγες οι εταιρείες εκείνες που συνέχιζαν να περιοδεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και φυσικά ακόμα λιγότερες αυτές που άντεξαν την οικονομική και κοινωνική αναταραχή της Μεγάλης Ύφεσης και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκείνοι που επιβίωσαν το 1950 βρέθηκαν να ανταγωνίζονται πια την τηλεόραση, και κατάντησαν να θεωρούνται ως απομεινάρια μιας προγενέστερης, αλλά σίγουρα πιο αθώας εποχής.
Ένα από τα πιο διάσημα περιοδεύοντα ιατρικά σώου του εικοστού αιώνα, ήταν το Hadacol Caravan, που χρηματοδοτείτο από τον γερουσιαστή της Πολιτείας της Λουιζιάνα Dudley J. LeBlanc και της εταιρείας του LeBlanc, κατασκευάστρια του αμφίβολης ποιότητας τονωτικού φαρμάκου Hadacol, γνωστό τόσο για υποτιθέμενες θεραπευτικές δυνάμεις και ιδιότητές του, όσο και για την υψηλή περιεκτικότητά του σε αλκοόλη. Η όλη παράσταση η οποία γύρισε σε όλο τον αμερικάνικο νότο τη δεκαετία του 1940 με μεγάλη ομολογουμένως δημοσιότητα, χαρακτηριζόταν από σειρά αξιοσημείωτων θεατρικών πράξεων και μουσική από διασημότητες του Χόλυγουντ, που χρησιμοποιούνταν για την προώθηση του Hadacol το οποίο επωλείτο κυρίως κατά τη διάρκεια του διαλείμματος και μετά το πέρας κάθε παράστασης.
 Η είσοδος στην παράσταση πληρωνόταν με το αποκαλούμενο στην εποχή ‘box top’ του σχετικού τονωτικού που πωλείτο σε όλα τα καταστήματα του νότου των Ηνωμένων Πολιτειών. Boxtop ήταν το επάνω και χαρακτηριστικό μέρος της συσκευασίας του κάθε προϊόντος, κάτι σύνηθες για την περιοχή και την εποχή εκείνη. Το Καραβάνι Hadacol σταμάτησε τις εργασίες του ξαφνικά το 1951, όταν η επιχείρηση Hadacol κατέρρευσε κυριολεκτικά λόγω ενός οικονομικού σκανδάλου που συντάραξε τα θεμέλιά της.
Ίσως τα τελευταία από τα ιατρικά σώου, να ήταν αυτά του Tommy Scott, ο οποίος έδινε περίπου τριακόσιες παραστάσεις το χρόνο, μέχρι περίπου και το έτος 1990. Ως έφηβος στη δεκαετία του 1930, ο Scott εντάχθηκε στο αποκαλούμενο ‘Doc’ Chambers Medicine Show, που ιδρύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Scott τραγουδούσε, έπαιζε κιθάρα και εκτελούσε εγγαστριμυθία και παρουσίαζε μάλλον προσβλητικές μουσικές ή κωμικές πράξεις με επίκεντρο ένα φυτικό καθαρτικό. Γύρω στα 1930, ανέλαβε την ευθύνη της παράστασης, που εκτελούσε εδώ και πολλά χρόνια με τη σύζυγό του, Μαρία και ένα φίλο του, τον Gaines Blevins. Η κόρη του Scott, Σάντρα, ελάμβανε μέρος στο σώου ως τραγουδίστρια, έπαιζε μπάσο, και ακόμα έκανε κάποια ακροβατικά νούμερα έως τη δεκαετία του 1960, το τέλος των επιχειρήσεων και των παραστάσεων. 
Η αλοιφή την οποία πωλούσαν στα σώου, ήταν αλοιφή δέρματος με μέντα, γνωστή ως Scott Snake Oil. Από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980, η παράσταση δινόταν λόγω παράκλησης πολλών φιλανθρωπικών σωματείων.
Στα τέλη του δέκατου έβδομου αιώνα, οι πρώτες ομάδες μαύρων σκλάβων μεταφέρθηκαν βιαίως, κάνοντας μια τεράστια και δραματική διαδρομή, από την αφρικανική πατρίδα τους, απέναντι στην Αμερική. 
Για τους λευκούς Αμερικανούς της εποχής, οι σκλάβοι δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ανθεκτικοί εργάτες. Έπρεπε να εργαστούν και είχαν ως στόχο να δημιουργήσουν χρήματα, να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της καινούργιας πατρίδας, αλλά δεν ήταν γραφτό να έχουν τη δική τους φωνή. Αν και πολλοί λευκοί Αμερικανοί εκτιμούσαν τους σκλάβους για την υπεράνθρωπη προσπάθειά τους, η εν λόγω εκτίμηση συνήθως δεν υπερέβαινε τα συνήθη όρια εργοδότη και εργαζόμενου. Ακόμη και αργότερα, όταν οι σκλάβοι αφέθηκαν ελεύθεροι, το κύμα της καταπίεσης δεν εξαφανίστηκε αμέσως. Η θεσπισμένη ελευθερία τους στα μάτια των λευκών δεν θα μεταφραζόταν αμέσως και στην ικανότητα να διαχειριστούν πολλά πράγματα μόνοι τους. Δεν σήμαινε ότι τους έδινε και μια καρδιά και ψυχή.
Κι εδώ… υπεισέρχεται το μπλουζ!  
( ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ..)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

...ό,τι έχετε ευχαρίστηση..