Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2010

...ΕΘΙΜΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ...

Με έθιμα και παραδόσεις που έχουν τις ρίζες τους βαθιά πίσω στο χρόνο, ετοιμάζονται όλες οι περιοχές της Ελλάδας να υποδεχτούν τη γέννηση του Χριστού και την πρώτη μέρα του νέου χρόνου. Πόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα στολίστηκαν, φωτίστηκαν και οι προετοιμασίες για την άφιξη της πιο χαρούμενης γιορτής της Χριστιανοσύνης ντύνονται με μελωδίες και παίρνουν άρωμα από τις κουζίνες των νοικοκυριών.


Έθιμα και παραδόσεις της πατρίδας μας, που δίνουν ξεχωριστό χρώμα στις περιοχές που τα τηρούν ακόμα. 

Έθιμα από την Κεντρική Ελλάδα: 

«Το τάισμα της βρύσης» 

Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το λεγόμενο "τάισμα" της βρύσης. Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση "για να κλέψουν το άκραντο νερό". Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ’ όλη τη διαδρομή. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την "ταΐζουν", με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα πως όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα στεκόταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. 
Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια. 

Έθιμα από τη Μακεδονία: 
«Το Χριστόξυλο» 

Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας , από τις παραμονές των εορτών ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο, το πιο γερό , το πιο χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Αυτό ονομάζεται Χριστόξυλο και είναι το ξύλο που θα καίει για όλο το δωδεκαήμερο των εορτών, από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα, στο τζάκι του σπιτιού. Η στάχτη των ξύλων αυτών προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο, κάθε νοικοκυρά φροντίζει να έχει καθαρίσει το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι , ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζουν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μή βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως λένε στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων , όταν όλη η οικογένεια θα είναι μαζεμένη γύρω από το τζάκι , ο νοικοκύρης του σπιτιού ανάβει την καινούρια φωτιά και μπαίνει στην εστία το Χριστόξυλο. Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού, καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη Του. Σε κάθε σπιτικό, οι νοικοκυραίοι προσπαθούν το Χριστόξυλο να καίει μέχρι τα Φώτα. 



Έθιμα από την Ήπειρο: 


«Tο αναμμένο πουρνάρι» 

Μια ωραία συνήθεια που βασίζεται σε μια παλιά παράδοση. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήταν νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους. Από τότε, λοιπόν, έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, να κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι, ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το πηγαίνουν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού. 
Ακόμη και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους – είναι μεγάλη πολιτεία τα Γιάννενα – αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!» Αυτή είναι η καλύτερη ευχή για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ’ αφήσουν τ’ όνομα το πατρικό να σβήσει. 



Έθιμα από την Πελοπόννησο: 
«Tο σπάσιμο του ροδιού» 
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας -δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του- και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. 
Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά". Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος. 



Έθιμα από την Κρήτη: 


«Η κοτόσουπα» 

Κύριο πιάτο την ήμερα των Χριστουγέννων είναι η γαλοπούλα. Την πρωτοχρονιά η συνήθεια ήταν να φτιάχνουν κότα ή "κούρκο" (γαλοπούλα) γεμιστό με κάστανα, καρύδια, σταφίδες, κιμά, κρεμμύδιπιπέρι και μαϊντανό, όλα καβουρδισμένα. Το έθιμο της γαλοπούλας έφτασε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 μ.Χ. Ενα άλλο συνηθισμένο πιάτο είναι το ψητό χοιρινό κρέας (το ψήσιμο γινόταν στη χόβολη του τζακιού). Υπήρχε όμως και η εποχή που τη μέρα αυτή έτρωγαν χοιρινό με πρασοσέλινο ή όποιο άλλο κρέας με πιλάφι. 

Ωστόσο, σε αρκετές περιοχές της χώρας μας διατηρείται το έθιμο της κοτόσουπας, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία και στην Κρήτη. Παλαιότερα η κοτόσουπα αποτελούσε το κυρίως πιάτο που έτρωγαν οι Έλληνες όταν επέστρεφαν από την εκκλησία. 



Έθιμα από την Κεφαλλονιά: 
«Οι κολόνιες» 
Στην Κεφαλλονιά, αλλά και στα άλλα νησιά των Επτανήσων, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας: "Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς". Η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα. 

...SPAM MAIL...

…'Αλλος ένας κύκλος έκλεισε και αυτή τη φορά νομίζω ότι ήταν περισσότερο βιαστικός παρά ποτέ..
  Πέρυσι,από ότι θυμάμαι,έστειλα γράμμα στους ..Άγιους Πάντες,πράγμα που επανέλαβα και εφέτος,οι οποίοι ομολογώ, μου φέρθηκαν πολύ καλύτερα από τον guest star των ημερών,ο οποίος έχει καβαλήσει για τα καλά το..καλάμι.. Ο λόγος που το αναφέρω αυτό,είναι,ότι ο εν λόγω Άγιος,έχει μπει για τα καλά στο λούκι της κατ επιλογήν,βασικά ανάγνωσης των γραμμάτων,πόσο μάλλον της εκπλήρωσης των επιθυμιών..
 

  
…Να μου πείτε τώρα,ίσως έχουμε γίνει και εμείς απαιτητικοί..Ποιός ξέρει?..,μπορεί..Αλλά νομίζω ότι πολύ ζοχάδικα και μουρτζούφλικα μας επισκέφτηκε πέρυσι..'Αντε μετά να ορθοποδήσουμε όλη την χρονιά..

 

  ..Μέχρι και το πνεύμα των Χριστουγέννων φέτος,άργησε να ξυπνήσει..,είχε πέσει σε λήθαργο και αρνιόταν πεισματικά να αναλάβει δράση..Δεν είχε και τελείως άδικο όμως!Δεν κάναμε και τίποτα για να το αφυπνίσουμε..Οπότε,χαζό είναι να πιάσει ..δουλειά?..,πού να τρέχει τώρα?..,άσε που φοβόταν μην φάει και καμμιά αδέσποτη..


 

…Ό,που να'ναι φεύγει το παραπαίδι του,που φέτος ήταν κατσικοπόδαρο και μας αφήνει πολλές ζημιές πίσω του..
Όχι ότι δεν βάλαμε και εμείς το χεράκι μας για να γίνει μαλλιοκούβαρο το 2010,..να λέμε και του στραβού το δίκαιο δηλαδή..Αλλά,πιστεύω ότι πήραμε το μάθημά μας..,σφίξανε οι πισινοί μας και έπηξε το μυαλό μας..Ίσως γίναμε περισσότερο ευαίσθητοι,διαλακτικότεροι,σοφότεροι?..,ίσως..


 

 …Αλλά επειδή είναι στη φύση μας και έχουμε ανάγκη να νοιώσουμε το κάτι διαφορετικό αυτές τις ημέρες,θα βάλουμε σε παρένθεση τα όποια στραβά συναντήσαμε στον δρόμο μας το τελευταίο διάστημα,θα ρίξουμε ένα κουβά με παγωμένο νερό στο κοιμισμένο και μαχμουρλίδικο πνεύμα των Χριστουγέννων και θα αφεθούμε στη χαλάρωση και τον εορτασμό των ημερών..

 

…Έτσι,για να πάρουμε δυνάμεις,και να μπορέσουμε να βγάλουμε nock-out την νέα χρονιά..,που σιγά μην δεν μας επιφυλλάξει εκπλήξεις..!Θα φέρει πολλές αλλαγές,σε όλους τους τομείς,αλλά είπαμε..,εμείς,διαβασμένοι πια,θα τις αντιμετωπίσουμε..


           

…Με αυτό το σκεπτικό λοιπόν,αποφάσισα να απέχω από τα προβλήματα,αυτό το ιδιαίτερο Σ.Κ.,που από σήμερα κιόλας τους έριξα..υπνωτικό..
Σας συμβουλεύω να κάνετε το ίδιο φίλοι μου..
 Βάλτε τα να ξεραθούν στον ύπνο και είτε φύγετε ,είτε μείνετε εδώ,να μπορέσετε να ξεκουραστείτε,να χαλαρώσετε,να αφεθείτε σε ό,τι σας ευχαριστεί και σας έχει λείψει όλο αυτόν τον καιρό..


….Πέρα από τις στερεότυπες ευχές μου,θα προσθέσω ακόμα ΄μία..:ΗΡΕΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ να έχει το σακκούλι του Santa,ή οποιουδήποτε Άγιου,που μπορεί να πάρει την θέση του..
..Α!μην ξεχάσουμε εφέτος,έξω από την πόρτα μας,αντί για το καθιερωμένο στεφανάκι με το 2011,να κρεμάσουμε ένα…

               
..για σιγουρότερο..ταμπούρωμα..!
      … Σας εύχομαι όλα τα καλά φίλοι μου!

….Για να επιμένει να ..ξαναγεννιέται κάθε χρόνο,ε!,ίσως κάτι περισσότερο να ξέρει…
           
   

...ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ...




...Άνοιξε τις "ΘΑΛΑΣΣΙΝΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ",τις επί χρόνια ποτισμένες από την αλμύρα των ταξιδιών του και για μια ακόμα φορά άρχισε να ταξιδεύει επάνω στις χειρόγραφες σκέψεις του..
Ήταν μία συνήθεια που την ακολουθούσε με πιστή ιεροτελεστία,κάθε παραμονή Χριστουγέννων,από τότε που έδεσε οριστικά τον κάβο στο ντόκο.
  Αυτή τη φορά,άρχισε να διαβάζει το σκευρωμένο  από τον καιρό και αλάτι ημερολόγιό του,από το τέλος...
Έψαξε να βρεί τα Χριστούγεννα που πέρασε μέσα στους ωκεανούς,τις ημέρες εκείνες,που η μοναξιά και η νοσταλγία για την οικογένεια ,τον έκαναν να πονάει,παρακαλώντας τον χρόνο να τρέξει,να κυλήσει όσο πιο γρήγορα γινόταν,για να πάρει τέλος το μαρτύριο της απομόνωσης του..
Δεν άργησε να βρεί τις χρονολογίες.Τις είχε ήδη  μαρκάρει,κάθε φορά που η 24 του Δεκέμβρη τον εύρισκε κάπου μισοπέλαγα,κάπου σε ξένα λιμάνια,όπου καμμία συντροφιά δεν μπορούσε να αναπλήρώσει την ζεστασιά των δικών του ατόμων.

   Κλεισμένος στον εαυτό του,με τα δάχτυλά του να ξεφυλλίζουν μία προς μία,για εκατοστή φορά τις σελίδες της ζωής του,διώχνει τις σκέψεις και τις θύμησες ,απο μανιασμένες θάλασσες,τις ημέρες Χριστουγέννων,στους ωκεανούς.
Με θλίψη συλλογάται και απορεί για την αντοχή που είχε...Δεν θα ήθελε με τίποτα να ξαναβίωνε εκείνες τις συγκεκριμένες περιόδους..
Αν μπορούσε όμως,έστω και για λίγο να ξαναζούσε κάποιες,συγκεκριμένες στιγμές από εκείνη την περασμένη του ζωή ,θα τσάκιζε τις σελίδες του ημερολογίου του και θα άρχιζε από την αρχή το ταξίδι του ,επιλέγοντας εκείνος την ρότα του,χωρίς τις ημέρες των Χριστουγέννων..

   ..." τα πρώτα Χριστούγεννα που δεν είμαστε μαζί..",διαβάζει κάπου και το προσπερνάει γρήγορα!.
  ...¨"σε λίγες ημέρες,θα είναι τα πρώτα Χριστούγεννα,που θα τα γιορτάσουμε παρέα...",διάβασε κάπου παρακάτω και θυμήθηκε ότι αυτή η υπόσχεσή του ,ήταν η σρχή μιάς νέας ζωής,σαν επίσημος πλέον στεριανός..
Χαμογελάει και κλείνει το "βρεγμένο" του ημερολόγιο..

Τα υπόλοιπα θα τα συμπληρώσει στο σημειωματάριο της στεριάς..

Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο,
δύσκολες βάρδιες, κακός ύπνος και μαλάρια.

Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια

και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε με το πρώτο.
Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.

Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια

που σου 'πανε μια κούφια ώρα στην Αθήνα.
Στα νύχια μπαίνει το κατράμι και τ' ανάβει,
χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει,

κι ο λόγος της μες στο μυαλό σου να σφυρίζει,

"ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι; "
Νωρίς μπατάρισε ο καιρός κ' έχει χαλάσει.
Σκατζάρισες, μα σε κρατά λύπη μεγάλη.

Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι

κι ο πίθηκος που 'χα με κούραση γυμνάσει.
Η λαμαρίνα! ...η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Μας έσφιξε το
kuro siwo σαν μια ζώνη
κ' συ κοιτάς ακόμη πάνω απ΄ το τιμόνι,

πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι.