Τα εν Αθήναις κολαστήρια της Χούντας

Μια μικρή περιήγηση στα χρόνια της επταετίας στην Αθήνα. Στους χώρους που έδρασε και ταύτισε με το πέρασμά της τα βιώματα των κατοίκων και εκατοντάδων πολιτών. ....

Η ιστορία μετά από μισό σχεδόν αιώνα χάθηκε ή ταυτίζεται με τους τόπους που έδρασε;
Η πολυκατοικία στην οδό Μπουμπουλίνας χαρακτηρίζεται το 1932 ως υπόδειγμα πρώιμου μοντερνισμού. Ιδιοκτήτης της ο γιατρός Κ. Λογοθετόπουλος που ταυτίζεται λίγο αργότερα με τις δωσίλογες κυβερνήσεις όπου συμμετέχει.

 Στη δεκαετία του `50 η πολυκατοικία νοικιάζεται από την Κρατική Υπηρεσία Πληροφοριών. Στα χρόνια της επταετίας στεγάζεται εκεί η Γενική Ασφάλεια. Η ταράτσα της Μπουμπουλίνας 18 ταυτίζεται με τα βασανιστήρια που υπέστησαν πολλοί αριστεροί. Την κατάσταση περιγράφει το τραγούδι του Μ. Θεοδωράκη «…χτυπούν το βράδυ στη ταράτσα τον Ανδρέα. Μετρώ τους χτύπους το πόνο μετρώ..» που γράφτηκε σε εκείνους του χώρους. Με την μεταπολίτευση η ΚΥΠ στεγάζεται στο νέο της κτίριο στη Κατεχάκη και η πολυκατοικία της Μπουμπουλίνας εγκαταλείπεται και από τους ίδιους της τους ιδιοκτήτες. Λίγο πριν δοθεί για αντιπαροχή αγοράζεται από το ΚΚΕ έναντι 100 εκ. δρχ. Όμως, η τότε Υπουργός Πολιτισμού πείθει την ηγεσία του ΚΚΕ να πουλήσει το κτίριο στο ελληνικό δημόσιο. Το ποσό που συμφωνείται και η όλη συμφωνία θεωρήθηκε τότε από πολλούς σκανδαλώδεις. Σήμερα στην οδό Μπουμπουλίνας στεγάζονται οι κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ επ΄ευκαιρία της εορτής των αργυρών γάμων (1892) της βασίλισσας Όλγας, δωρίζει το «Εφηβείον Αβερώφειο» που αποτελούσε σωφρονιστήριο ανηλίκων. Στη συνέχεια η Β. Όλγα το δωρίζει στο ελληνικό κράτος και καταρτίζεται κανονισμός λειτουργίας. Από το 1916 λειτουργεί ως φυλακή πολιτικών και στρατιωτικών κρατουμένων. Στην επταετία αποτελεί την φυλακή απ’ όπου περνούνε όλοι πριν δικαστούν. Μεταξύ αυτών και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η λειτουργία της διακόπηκε το 1971. Την εικόνα από τις Φυλακές Αβέρωφ μας δίνει η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Πέτρινα Χρόνια». Σήμερα στην θέση της έχει κατασκευαστεί το Μέγαρο του Αρείου Πάγου και πρόσφατα το Εφετείο Αθηνών. Πριν από μια δεκαετία τοποθετήθηκε μια τιμητική στήλη στην αριστερή πλευρά του προαυλίου του από την κίνηση Ενωμένη Εθνική Αντίσταση.

Στον χώρο πίσω από το Μέγαρο Μουσικής στο Πάρκο Ελευθερίας βρίσκονταν στρατιωτικές εγκαταστάσεις μέσα στις οποίες περιλαμβάνονταν και τα κτίρια του Ειδικού Ανακριτικού Τμήματος της Στρατιωτικής Αστυνομίας. Τα περισσότερα από τα κρατητήρια της ΕΑΤ ΕΣΑ έχουν σήμερα κατεδαφιστεί. Ένα μέρος, που κρίθηκε τον τελευταίο χρόνο διατηρητέο, μετατράπηκε το 1986 σε μουσείο από τον Δήμο Αθηναίων. Μια αίθουσα βασανιστηρίων έχει διατηρηθεί ανέπαφη από τότε και ανοίγει μονάχα δυο φορές τον χρόνο. Στο περίβολο του Μουσείου Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Δράσης έχει τοποθετηθεί η προτομή του Σπύρου Μουστακλή μαζί με την επιγραφή “Για όλους όσους εδώ μαρτύρησαν”. Η προτομή τοποθετήθηκε το 1987 από το Σύνδεσμο Φυλακισθέντων Εξαφανισθέντων Αντιστασιακών.

Στο παλαιό χώρο της κρατικής πυριτιδαποθήκης στο λόφο επί της Λ. Βουλιαγμένης κοντά στο Α’ Νεκροταφείο λειτούργησε στην επταετία φυλακή ανηλίκων. Όπως αναφέρουν οι διηγήσεις των κατοίκων την ημέρα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου ακούγονταν ουρλιαχτά από το κτίριο. Λίγο αργότερα μια σφαίρα από τους ελεύθερους σκοπευτές που ήταν στη ταράτσα αφήνει ένα νέο νεκρό. Το κτίριο κατεδαφίστηκε μετά το 1974. Στη θέση του κτίστηκε Δημοτικό Σχολείο, και ο χώρος πρασίνου που δημιουργήθηκε ονομάστηκε Λόφος Λαμπράκη προς τιμήν των αγωνιστών της δημοκρατίας.

Στην αρχή στο Γουδή είχαν την έδρα του μονάδες Ιππικού (για αυτό υπήρχε στη συνέχεια και ο Ιππικός Όμιλος). Από τη δεκαετία του `60 στρατοπέδευε τάγμα τεθωρακισμένων. Με ιδιαίτερους χειρισμούς από το τότε γενικό επιτελείο βρίσκεται τότε στο Γουδί μια αρκετά μεγάλη δύναμη στρατιωτών που διατηρούνταν με απόσπαση. Από εκεί ξεκινούν την 21η Απριλίου τα άρματα μάχης που γέμισαν τους δρόμους της Αθήνας. Μέχρι τα τέλη του `70 διατηρούνταν στο Γουδή ένας μεγάλος αριθμός στρατιωτικών εγκαταστάσεων (από μονάδες ειδικών δυνάμεων μέχρι στρατιωτικά αρτοποιϊα). Το 1994 ένας μεγάλος χώρος μετατρέπεται σε Άλσος Ελληνικού Στρατού ανοικτό στο κοινό, που μέσα σε αυτό πλέον διατηρούνται μόνο διοικητικές υπηρεσίες της στρατιωτικής φρουράς Αθηνών. Ένα σημαντικό μέρος του παλαιού στρατοπέδου αποτελεί σήμερα το θέατρο Badminton που κατασκευάστηκε το 2004.

Απέναντι από το Σταθμό Λαρίσης λειτουργούσε μέχρι πριν από λίγα χρόνια το Φρουραρχείο Αθηνών και το Κέντρο Διερχομένων Οπλιτών. Εκεί μεταφέρονταν οι στρατιώτες που κατευθύνονταν προς άλλη περιοχή προκειμένου να τους γίνει έλεγχος στα φύλλα πορείας και να προωθηθούν. Σήμερα τα κτίρια έχουν παραχωρηθεί στο Δήμο Αθηναίων και στεγάζει παιδικό σταθμό, την Βιβλιοθήκη και την Φιλαρμονική.

Η οδός Ζαλοκώστα ταυτίστηκε την περίοδο της επταετίας με τη λογοκρισία. Εκεί βρίσκονταν η έδρα του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως. Έτσι ο καθένας που σκόπευε να δημοσιεύσει οτιδήποτε, θα έπρεπε προηγουμένως να λάβει έγκριση από την αρμόδια επιτροπή που έδρευε στο νεοκλασικό της οδού Ζαλοκώστα. Το κτίριο συνέχισε να αποτελεί την έδρα του Υπουργείου Τύπου μέχρι αυτό να μεταφερθεί στη Καλλιθέα.

Το κτίριο της  Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων ήταν αρχικά στην Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού δίπλα στο Πεδίον του Άρεως. Στη συνέχεια, όταν η τηλεόραση είχε εδραιωθεί στην Ελλάδα, μεταφέρθηκε  σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις δίπλα στη Σχολή Χωροφυλακής στη Κατεχάκη και μετατράπηκε σε ΥΕΝΕΔ. Στα ίδια κτίρια παρέμεινε και μετά την μεταπολίτευση μέχρι να μετατραπεί σε ΕΡΤ2. Τώρα τα στούντιο της Κατεχάκη χρησιμοποιούνται από την ΕΤ1.

Πηγή