Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΑΞΑ ΣΤΟ ΑΜΑΞΙ ...

γράφει ο Γιώργος Σωτ. Δαμιανός

Όσοι,  συνήθως, αναφέρονται στην ιστορία του αυτοκινήτου ορίζουν ως απαρχή το 1880 (κινητήρας  Otto, αν και υπήρχαν ατμοκινούμενα  οχήματα από το 1772). Όμως, τα πράγματα στη ζωή δε στηρίζονται στην παρθενογέννηση......




Τα πάντα, ακόμα και τα πιο ασήμαντα, είναι γρανάζια της ίδιας αεικίνητης μηχανής, που ατέρμονα δουλεύει χιλιάδες χρόνια τώρα. Γι αυτό και τα αυτοκίνητα στα τέλη του 1800 δεν είχαν μόνο την αρχιτεκτονική δομή μιας ιππήλατης άμαξας αλλά και την ορολογία, που χρησιμοποιούσαν γι αυτές (άμαξα > αμάξι)**.

Έτσι, οδηγώντας ένα αυτοκίνητο μπερλίνα (Berlina, τετράπορτο όχημα, τριών όγκων) καταλήγουμε στην ιππήλατη άμαξα berlina, που κατασκευάστηκε, το 180 αιών., στο Βερολίνο (η πόλη Berlin έδωσε το όνομα της στην άμαξα berlina).
Ήταν μία υπερπολυτελής άμαξα που κατασκεύασε ο Filippo Chiese (αρχιτέκτονας του Φρειδερίκου Γουλιέλμου) για το αφεντικό του. Από τότε, όλες οι υπερπολυτελείς  τετράπορτες ιππήλατες άμαξες ονομάστηκαν berlina και αργότερα κληροδότησαν το όνομα στους αντικαταστατές τους, τα αυτοκίνητα.
Στη Μ. Βρετανία το ίδιο αυτοκίνητο ονομάστηκε saloon (λόγω της άνεσης του), ενώ στην Αμερική ονομάστηκε Sedan. Η λέξη sedan, αρχικά (1750), προσδιόριζε το άνετο  αμαξίδιο, που ήταν προορισμένο για τους ανάπηρους ή τις γυναίκες.

Κατά τον 190  αιώνα, οι Γάλλοι με τον όρο coupè  προσδιόριζαν την ιππήλατη άμαξα με «κομμένη» καρότσα (δίχως, δηλαδή, το χώρο των αποσκευών). Η λ. coupe (ελληνικής καταγωγής) παράγεται  από το γαλλικό ρήμα  couper: χτυπώ, κόβω < λατινικά: colpus < colaphus < ελληνικά : κόλαφος.

Cabriolet ονόμαζαν ένα ελαφρύ μόνιππο αμαξίδιο δύο θέσεων, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία το 180 αιώνα. Η λέξη παράγεται από το γαλλ. ρήμα  camper: αναπηδώ. Το Cabriolet ήταν  ιδανικό για περιπάτους στους κάμπους και στις εξοχές. Η μικρή άμαξα ήταν εφοδιασμένη με μία τέντα που ανοιγόκλειναν για να προστατεύει από τις ξαφνικές καταιγίδες.

  Κατά το 190 αιών.  Station wagon  (βαγόνι του σιδηροδρ. σταθμού) ονόμαζαν την ιππήλατη άμαξα που πρωτοχρησιμοποιήθηκε, στην Αμερική, για να μεταφέρει τα εμπορεύματα από τα εργοστάσια  προς τους σιδηροδρομικούς σταθμούς.
Αργότερα, θα παραχωρήσει το όνομα της στα αυτοκίνητα που, απλώς, έχουν μεγαλύτερο χώρο αποσκευών.

* Άμαξα < άμα + άξων : όχημα που στηρίζεται σε άξονα. Είναι χρήσιμο να επανεντάξουμε στο    λεξιλόγιο μας λέξεις όπως : αμαξοκυλιστής  (άμαξα + κυλίνδω: ο καταστρέφων άμαξες, για τις πρέσες ή για … αλμπάνηδες μηχανικούς). Αμαξόβιος: ο χρησιμοποιών το αμάξι για οικία.

** Το 1770, ο Κουνιό (N.Cugnot, 1725 – 1804) κατασκεύασε το πρώτο αυτοκινούμενο όχημα  στην ιστορία. Η μέση ταχύτητα του οχήματος ήταν 4 Km/h

*** Στον ελληνικό χώρο, αντίστοιχη εργασία εκτελούσε ο αραμπάς (τούρκικη λ. που προσδιόριζε όχημα βραδύτερο από την άμαξα, κατάλληλο για μεταφορές )

Πηγή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

...ό,τι έχετε ευχαρίστηση..