Ιστορική αναδρομή της ευθανασίας, και η σχέση της με την Ιατρική.

Η Ευθανασία είναι γνωστή από τα πολύ παλιά έτη. Το πρόβλημα της Ευθανασίας είναι Ιατρικό, Κοινωνικό, Θεολογικό και Φιλοσοφικό.....

 Στην Αρχαία Ελλάδα, για λόγους ευγονίας αλλά και οίκτου προς τους πάσχοντες, η Ευθανασία ήταν συχνή και επιβεβλημένη από την Πολιτεία. Βρέφη, παιδιά, ενήλικες και γέροι με χρόνια, ανίατα νοσήματα, δεν είχαν θέση στην οικογένεια. Ο θάνατος ήταν συχνά η λύση του δράματος. Από τον 4ον αιώνα π.Χ, χρονολογούνται οι μαρτυρίες που αναφέρονται στο έθιμο που επικρατούσε στη νήσο Κέα, γνωστό και ως Νόμο της Ιουλίδας. Οι γέροντες, που ξεπερνούσαν το 60ον έτος της ηλικίας τους ήταν υποχρεωμένοι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Στράβωνα, να αυτοκτονήσουν πίνοντας κώνειο.

Στα χωρία 407, 410 στο Γ΄ βιβλίο της Πολιτείας του Πλάτωνα, αναφέρεται, πως όσοι πολίτες δεν έχουν υγιή σώματα και υγιείς ψυχές πρέπει να αφήνονται να πεθαίνουν, γιατί αυτό είναι καλό και για τους ίδιους αλλά και για την πόλη. «…τα δ’ είσω δια παντός νενοσηκότα σώματα ουκ επιχειρείν διαίταις κατά σμικρόν απαντλούντα και επιχέοντα μικρόν και κακόν βίου ανθρώπω ποιείν και έκγονα αυτόν, ως το εικός, έτερα τοιαύτα φυτεύειν, αλλά των μη δυνάμενον εν τη καθεστηκυία περιόδω ζην μη οίεσθαι δειν θεραπεύειν, ως ούτε αυτώ τούτε πόλει λυσιτελή».
«Ουκούν και ιατρικήν οίαν είπομεν, μετά της τοιαύτης δικαστικής κατά πόλιν νομοθετήσεις, αι των πολιτών σοι τους μεν ευφυείς τα σώματα και τας ψυχάς θεραπεύσουσι, τους δε μη, όσοι μεν κατά σώμα τοιούτοι αποθνήσκειν εάσουσιν, τους δε κατά την ψυχήν κακοφυείς και ανιάτους αυτοί αποκτενούσιν. Το γουν άριστον, έφη, αυτοίς τε τοις πάσχουσιν και τη πόλει ούτω πέφανται».

Ο Πλάτωνας, στον Κρίτωνα, δίνει την εικόνα μίας συγκέντρωσης, για πνευματική Ευθανασία, που θα επέτρεπε στο Σωκράτη να αποδεχτεί το αναπόφευκτο ευκολότερα. Αυτή την πνευματική Ευθανασία, έχουμε χρέος να την εξασφαλίσουμε στον ασθενή που πεθαίνει και αυτό το χρέος βαραίνει τον σύγχρονο ιατρό.

Στη Σπάρτη υπήρχε σε εφαρμογή νόμος, που υπαγόρευε ένα είδος κοινωνικής ή ευγονικής Ευθανασίας, ο γνωστός Καιάδας. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, Καιάδας εκαλείτο, «το παρά Λακεδαιμονίοις δεσμωτήριον και σπήλαιον».Ο Παυσανίας, το περιγράφει ως βαθύ βάραθρο. Η βρεφοκτονία των αναπήρων βρεφών, θεωρείτο κοινωνική υποχρέωση, αλλά ήταν και ένας τρόπος, για την καταπολέμηση του κακού. Ως κοινωνική πράξη αποσκοπούσε στο συμφέρον των άτυχων βρεφών, των οικογενειών τους και της Πολιτείας. Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί ότι, το νεογέννητο το έφερνε ο πατέρας του, στους πρεσβύτερους της φυλής, οι οποίοι το εξέταζαν και εάν το εύρισκαν υγιές και δυνατό, έδιναν εντολή να το αναθρέψουν οι γονείς, στους οποίους χορηγούσαν κλήρο γής, εάν όμως το εύρισκαν δυσπλαστικό και ασθενές, το έστελναν σε ένα βάραθρο του Ταϋγέτου, που ονομάζετο «αποθέτης»

Τον 4ον αιώνα π.Χ, φαίνεται ότι το πρόβλημα υπάρχει έτσι ώστε να χρειαστεί να τεθεί ως μία από τις ουσιαστικές απαγορεύσεις στον Όρκο της Ιπποκρατικής συλλογής. Οι Ρωμαίοι είχαν την Ευθανασία, ως διέξοδο από την προβληματική και ασθενική ζωή. Σύμφωνα με μαρτυρία του Βαλέριου Μαξίμου, στη Μασσαλία, το κώνειο φυλάγετο σε κρατικές αποθήκες. Όποιος ήθελε να θέσει τέρμα στη ζωή του, προσείρχετο στη Βουλή των εξακοσίων, τεκμηρίωνε την άποψή του και αναλόγως του έδιναν ή όχι την απαιτούμενη δόση κωνείου.
Σε πρωτόγονες κοινωνίες, συναντάται η «Δοκιμασία του Κοκκοφοίνικα». Αναγκάζουν τους ηλικιωμένους να ανεβούν σε έναν κοκκοφοίνικα και οι άλλοι από κάτω τον κουνούν με δύναμη. Εάν ο ηλικιωμένος μπορέσει και κρατηθεί, του επιτρέπουν να εξακολουθήσει να ζει, θεωρώντας τον χρήσιμο για την Κοινωνία. Εάν όμως πέσει και σκοτωθεί, δεν έχουν τύψεις, γιατί θεωρούν ότι ήταν ανίκανος να ζει.

Στους Μεσαιωνικούς χρόνους, στην Ευρώπη, η Ευθανασία αντιμετοπίζετο ως βαρύ αμάρτημα και η απόπειρα αυτοκτονίας ετιμωρείτο. Σε αυτό συνέτεινε η Χριστιανική διδασκαλία για το ιερό και απαραβίαστο της ανθρώπινης ζωής και για την παιδαγωγική και σωτήρια αποστολή του πόνου για την ψυχή, που απαιτούσε υπομονή, καρτερία και μετάνοια.  Η έννοια «Ευθανασία», όπως έχει σήμερα, επισημάνθηκε από τον Φραγκίσκο Βάκωνα, ο οποίος είπε ότι: «Έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση του πόνου, όχι μόνο όταν η καταπράυνση μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο».

Πηγή