Τι σημαίνουν οι λέξεις: Πέναλτι, Μπάλα, Σέντρα, Πάσα, Ντέρμπι;

γράφει ο Σωτήρης Αθηναίος

Σέντρα: α) στήνω την μπάλα στη σέντρα, πρόκειται για μεταφορά του αγγλικού center, στην ουσία, όμως,  είναι αντιδάνειο ελληνικής λέξης. ....

Οι Λατίνοι δανείστηκαν το ελληνικό “κέντρον”και το μετέτρεψαν σε centrum. Aπό τους Λατίνους το δανείστηκαν και οι Άγγλοι μετατρέποντας το σε center. Aπό τα Αγγλικά δανειστήκαμε, στις αρχές του αιώνα τη δική μας λέξη (αντιδάνειο). Αυτούσια μεταφορά από την αγγλική είναι  και οι λέξεις σέντερ μπακ (κεντρικός αμυντικός), σέντερ φορ (centre fore: κεντρικός επιθετικός)

Μπάλα: Προέρχεται από το Ιταλικό palla, διαλ.: balla, αρχαία γερμ: bal. Στα ελληνικά αποδίδεται ως σφαίρα και απ΄  εδώ σχηματίστηκαν οι λέξεις: ποδόσφαιρο (πρώτη μετάφραση ποδοσφαίρισις,
β) κάνω μία σέντρα (δυνατό χτύπημα της μπάλας από το κέντρο προς την αντίπαλη άμυνα
Πέναλτι: η τιμωρία, στα Αγγλικά. Και τούτη η λέξη έχει ελληνική προέλευση. Πρόκειται για ένα, ακόμα, αντιδάνειο και παράγεται από το αρχαίο ελληνικό: ποινή> λατ. Poena> poenalis> poenalitas > αγγλ. Penalty
Πάσα: η μεταβίβαση. Από τα Λατινικά μας έρχεται τούτη η λέξη < passare: περνώ. Στα Ελληνικά βρίσκουμε και τις λέξεις: πασάρω, πασάρισμα, πασούλα,  πασίτσα, πασαδόρος. ΤοΛατινικό ρήμα  passare το βρίσκουμε και στο πασαπόρτι (:διαβατήριο< passa + porto, λιμάνι), πασατέμπος (passa + tempo, περνώ το χρόνο), πασαρέλα (< γαλλ. passarelle)
γκολ < αγγλ. Goal, αρχικά δήλωνε το σημείο που καταλήγει μία διαδρομή. Με την ποδοσφαιρική σημασία μαρτυρείται στην Αγγλική από το 1548. Στα ελληνικά αποδίδεται με τη λ. “τέρμα” (τερματοφύλακας).
Σκορ: το αποτέλεσμα ενός αθλητικού αγώνα score< αρχ, αγγλ. scora: χαράσσω, μετρώ με βάση τις χαρακιές
σουτ: στα ελληνικά η βολή από το αγγλικό shoot< πυροβολώ, εκτοξεύω (σουτάρω, σουτάκι, σουτάρα, σουτέρ)

Ντέρμπι

Η άκλιτη λέξη ντέρμπι προέρχεται από την αγγλική πόλη Derby (κεντρική Αγγλία, πρωτεύουσα της επαρχίας Ντερμπισάιρ, 230.000 κατοίκους. Προφέρεται: ντάρμπι)Ο ΧΙΙ κόμης του Ντέρμπι, ο Edward Stanley, στο μακρινό 1780, οργάνωνε ιππικούς αγώνες, οι οποίοιείχαν κεντρίσει το ενδιαφέρον (αλλά και το πάθος) όλων των φιλίππων. Μάλιστα, ο ιππικός αγώνας ήταν το γεγονός της χρονιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο και ονομαζόταν TheDerby. 

Έτσι, έμεινε το όνομα του σε οποιονδήποτε αγώνα είναι ιδιαίτερης σημασίας, ή προσελκύει φανατικούς οπαδούς. Ο ποδοσφαιρικός όρος Ντέρμπι είναι παγκόσμιος. Στη χώρα μας προσδιορίζει οποιοδήποτε κρίσιμο αγώνα, αν και στο εξωτερικό προσδιορίζει, μόνο, τον αγώνα ομάδων που ανήκουν στην ίδια πόλη (π.χ. ΑΕΚ – Παναθηναϊκός ή ΠΑΟΚ – Άρης).

Στην ίδια πόλη το 1906 ιδρύθηκε η γνωστή αυτοκινητοβιομηχανία RollsRoyce (Ο Royce ήταν ο μηχανικός των πρώτων αυτοκινήτων, ενώ ο sir Rolls ήταν ο χρηματοδότης. Σήμερα, ελέγχεται, κατά κύριο λόγο, από την BMW).

Ο πρώην ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Ματ Ντερμπισάιρ (όχι Ντάρπισιρ) φέρει το επώνυμο της επαρχίας Derbyshire (cerimonial county), που έχει πρωτεύουσα την πόλη Ντέρμπι

Πηγή