Η αθεμελίωτη υπόσταση της λιτότητας

 Μαυροζαχαράκης Μανόλης
Κοινωνιολόγος –Πολιτικός Επιστήμονας

Το «νόημα» και η υιοθέτηση της λιτότητας
Η κρίση χωρίς αμφιβολία καλλιέργησε το έδαφος για την εκκωφαντική καταδίκη των αρνητικών πτυχών της λιτότητας ως πολιτικής που εφαρμόζεται ανελλιπώς και ανεπιτυχώς επί τρία συναπτά έτη στις περιφερειακές χώρες του ευρώ, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.....

Παράλληλα ωστόσο ανέκυψε το ερώτημα εάν η συγκεκριμένη πολιτική έχει κάποιο δύσκολα αντιληπτό νόημα, τουλάχιστον για τους κοινούς θνητούς που ενδεχομένως μόνο οι δημοσιονομικοί τεχνοκράτες αντιλαμβάνονται.
Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα προφανώς είναι αρνητική με την έννοια ότι η σημερινή κατάσταση των καπιταλιστικών δημοκρατιών στις βιομηχανικές κοινωνίες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης είναι νοητή ως κατάσταση «συντακτικής κρίσης».
Η δυσαρέσκεια με υφιστάμενους θεσμούς και διαδικασίες λήψης  αποφάσεων δεν μπορεί να αναχθεί και να περιοριστεί πλέον μόνο σε μια κρίση πολιτικής εκπροσώπησης.
Αυτό που αναδύεται όλο και σαφέστερα ως περίγραμμα της «κρίσης» δεν επιλύεται απλά με την αντικατάσταση του πολιτικού προσωπικού και μόνο.

Η κρίση έχει τις ρίζες της στην συνάντηση και σύγκρουση των δομικών ιδιοτήτων των δημοκρατιών και των κοινωνιών με τις συνέπειες της διαρκούσας εδώ και αρκετές δεκαετίες “νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης” του κράτους πρόνοιας.
Μιας μεταρρύθμισης που αποκρυσταλλώνεται τελικά στο καθεστώς της δημοσιονομικής λιτότητας..
Για τους παραπάνω λόγους οι προοπτικές για τις ευκαιρίες ανάπτυξης των δημοκρατιών είναι μάλλον απογοητευτικές, επειδή οι πολιτικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να αναιρέσουν την πολιτική ακαμψία του σημερινού αστερισμού εξουσίας στην Ευρώπη είτε δεν ακολουθούν σαφής στόχους , είτε δεν είναι καθόλου ορατές.

Ακόμη χειρότερα, δεν είναι ορατά τα αναλυτικά εργαλεία που θα επιστρέψουν μια πραγματιστική προοδευτική προσέγγιση του ζητήματος της λιτότητας.
Με βάση τα δοκίμια της οικονομικής επιστήμης η λιτότητα ορίζεται ως πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Μέσω της λιτότητας επιχειρείται ένας συνδυασμός της δημοσιονομικής και φορολογικής πολιτικής για να κρατηθούν τα έσοδα και οι δαπάνες σε ισορροπία.

Τα μέτρα λιτότητας περιλαμβάνουν συνήθως υψηλότερους φόρους και περικοπές στις δαπάνες με στόχος να μειωθεί το κρατικό έλλειμμα, δηλαδή η ετήσια διαφορά των (μικρότερων) εσόδων από τα (μεγαλύτερα) έξοδα.

Κατά λογική συνάφεια με τις παραπάνω επισημάνσεις, ήταν αναμενόμενο ότι τα υψηλά επίπεδα των κρατικών χρεών που μεταφράζονται σε έναν εκτροχιασμένο συνολικό δανεισμό τους, θα οδηγούσαν σε ένα βαρύ κατηγορητήριο κατά των κυβερνήσεων διότι ξόδεψαν πολλά την εποχή των «παχέων αγελάδων» και κατόπιν βρέθηκαν υπό πίεση στην προσπάθεια τους να ξοδέψουν πολλά χρήματα για τη διάσωση των τραπεζών.

Πηγή