Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014

Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: ένας λανθασμένος, και παρεξηγήσιμος, τίτλος


γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Athens university ofeconomics and business) είναι, κατά σειρά αρχαιότητας, το τρίτο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της χώρας και το πρώτο στον χώρο των Οικονομικών Επιστημών και της Διοίκησης των Επιχειρήσεων.....



Ιδρύθηκε το 1920 ως Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών και μετονομάστηκε το 1926 σε Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ). Από το 1989 έχει τη σημερινή ονομασία, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ).
Σε τούτο το άρθρο δεν υπάρχει ούτε ίχνος διάθεσης να συζητηθεί η (μέγιστη) ποιότητα και το (παγκόσμιο) κύρος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Εκείνο που πρέπει να σχολιάσουμε είναι η άστοχη και λανθασμένη επωνυμία του, όπως χρησιμοποιείται στην ελληνική (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), ενώ αναφέρεται ορθά στην αγγλική (Athens university of economics and business)
και εξηγούμαι:
Η ονομαστική ενικού, ουδετέρου γένους του επιθέτου “οικονομικό” δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο ουσιαστικό “πανεπιστήμιο”. Εκτός και αν θέλουμε να δηλώσουμε ότι πρόκειται για ένα οικονομικό (ευτελές, όχι ακριβό) πανεπιστήμιο σε αντίθεση με κάποιο άλλο πανεπιστήμιο, το οποίο απαιτεί υψηλό κόστος, π.χ. “το Χ είναι ένα οικονομικό πανεπιστήμιο, κατάλληλο για όλους”. Έτσι χρησιμοποιείται στις φράσεις “οικονομική θέση”, (στα αεροπλάνα), “οικονομικό ξενοδοχείο”, “οικονομικό αυτοκίνητο”, κ.λπ. Οι επιθετικοί και οι κατηγορηματικοί προσδιορισμοί δίνουν μια μόνιμη ή προσωρινή ιδιότητα στο ουσιαστικό, αλλά δε χαρακτηρίζουν το περιεχόμενο του ουσιαστικού (αυτός είναι ο ρόλος των πτωτικών προσδιορισμών)
Σκεφτείτε, άλλωστε, τη σημασία των επιθετικών προσδιορισμών “Ιστορικό πανεπιστήμιο” (πανεπιστήμιο που έχει ιστορία και όχι πανεπιστήμιο, που διδάσκεται η ιστορία), το ίδιο και “χημικό πανεπιστήμιο” κ.λπ.
Γι αυτό άλλωστε και σχολές που είχαν ανάλογο θέμα δεν επιχείρησαν την επωνυμία “Μαθηματικό Πανεπιστήμιο” ή “Φυσικό Πανεπιστήμιο” ή “Ιατρικό Πανεπιστήμιο” (επωνυμίες που θα θύμιζαν , μάλλον, φροντιστήριο) αντίθετα αναφέρονται ως “Πανεπιστήμιο Αθηνών – Μαθηματικό Τμήμα” ή “Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Πατρών ή “Σχολή του Φυσικού Αθηνών”.
Φανταστείτε, επίσης, πόσο αστείο θα ακουγόταν στα αγγλικά το “economic school” ή econonic university”αντί “school of economic” ή στα ιταλικά το “scuola economica” αντί του “scuola di scienze economiche”. Η προχειρότητα φαίνεται στο ότι είναι ορθή η αγγλική μετάφραση του Αθηναϊκού Ανώτατου Εκπαιδευτηρίου (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών/  Athens university of economics and business)
Η κατάληξη (το επίθημα) -ικός, με περιορισμένη χρήση στην αρχαιότητα, επηρέασε ανάλογα επιθήματα ξένων γλωσσών: αγγλικό -ic: (democratic), ιταλικό -ico (politico), γαλλικό -ique (pratique), γερμανικό -isch ( fanatisch) και με τη μορφή αντιδανείου εντάχθηκε (λανθασμένα) στη Νέα Ελληνική και το ουδέτερο του επιθέτου, πάντοτε με ασάφεια και παρανόηση π.χ. οικονομικό (αντί “χρηματικό”) έγκλημα, οικονομικό (αντί “εμπορικό”) δίκαιο, οικονομικό (αντί “φορολογικό”) έτος
Το “οικονομικό πανεπιστήμιο” αναφέρεται μόνο στο πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ τα άλλα ιδρύματα της χώρας  χρησιμοποιούν το, επίσης, λανθασμένο: “οικονομικές επιστήμες” ή “οικονομικό τμήμα”. Το “οικονομικό πανεπιστήμιο” ξενίζει ελάχιστους, πλέον, γιατί είναι μια φράση που καθιερώθηκε από τη χρήση. Αυτή η απάντηση, όμως, δεν μπορεί να είναι ικανοποιητική από Πανεπιστημιακούς Δασκάλους, που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην ανακάλυψη των αιτιών και στον προσδιορισμό των διαφορών ανάμεσα στις έννοιες. 
Κανένα εκπαιδευτικό ίδρυμα ανωτάτου επιπέδου δε θα μπορέσει ποτέ να πείσει για την αξιοπιστία του, όταν τα λάθη ή οι ασάφειες παρουσιάζονται, ήδη, από την επωνυμία του. Και το πιο λυπηρό είναι ότι πρόκειται για “το όνομα”, τη “βιτρίνα της σχολής”, το “brand name”, όπως οι ίδιοι διδάσκουν.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

...ό,τι έχετε ευχαρίστηση..