...ΣΟΥΠΙΑ...

Γλωσσικά

Η λέξη, μάλλον, παράγεται από το ρήμα σήπομαι > αορ. εσάπην ( : σαπίζω, δηλητηριάζω). Αυτή η τελευταία σημασία πρέπει να δόθηκε στο δεκάποδο, λόγω της μελάνης που εκλύει (στην αρχαιότητα πίστευαν ότι περιέχει ασθενές αναισθητικό), αντίθετα σήμερα χρησιμοποιείται ακόμα και για μαγείρεμα. .....



Πάντως, η μελάνη της σουπιάς χρησιμεύει μόνο για να μη γίνεται ορατή από τους διώκτες της και για αυτό με τον όρο “σουπιά” χαρακτηρίζουμε τον άνθρωπο που ξεγλιστάει από τις δυσκολίες, τον δόλιο, τον ανήθικο.
Ο ελληνικός όρος σηπία μεταφέρθηκε αυτούσιος στην Ιταλική : seppia, Γαλλική: sepio, seche, Γερμανική: sepia, gemeiner, Ισπανική: sepia, luda, Ρουμανική: sepia, Αραβική : sibia, chubei. Αγγλική : cuttle fish, blach fish

Αναφορές στην αρχαιότητα

Για τους αρχαίους Έλληνες η σουπιά ήταν εκλεκτό μαλάκιο και το ψάρευαν πανεύκολα Αρκεί μόνο να παρατηρήσουμε τα τοπωνύμια που μαρτυρούν ότι εκεί αφθονούσαν οι σουπιές:

α) Σηπίας Άκρα (Σέπια ή κάβο Σέπια – η κατάληξη της χερσονήσου της Μαγνησίας , του Πηλίου). Στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται ο Άγιος Γεώργιος υπήρχε και η πόλη Σηπιάς. Κατά τον Ηρόδοτο (Ζ ,191) η Σηπιας ήταν η ιερή ακτή της θέτιδας. Κατά τον Στράβωνα ( Θ’ 443) στην παραλία της Σηπιάδος καταστράφηκε ο στόλος του Ξέρξη, λόγω τρικυμίας.

β) Σήπεια : αρχαία πόλη της Αργολίδας κοντάς την Τίρυνθα.
Για να ονομαστούν οι περιοχές αυτές με το όνομα της σουπιάς σημαίνει ότι εκει τις ψάρευαν στην κυριολεξία με τα χέρια. Τότε, βέβαια, δεν υπήρχαν ( ή υπήρχαν ελάχιστοι ερασιτέχνες ψαράδες, δεν υπήρχε η έννοια του ελεύθερου χρόνου και ακόμα και οι επαγγελματίες ψαράδες δεν μπορούσαν να αλιεύσουν αλόγιστες ποσότητες, συνεπώς τα ψάρια αφθονούσαν. Σήμερα, έχουμε χρόνο, μέσα, γνώσεις…
αλλά δεν έχουμε μια μικρή λεπτομέρεια… τα ψάρια

Για τους αρχαίους ελληνες η σουπια ήταν μεταξύ των εκλεκτών και ακριβών τροφών : «οι πένητες ουκ έχοντες αγοράσαι υπογάστριον θύννακος (τόννου), ουδέ κρανίον λάβρακος, ουδέ σηπίας» ( Ερίφου, Μελίβοια, απ. 3).
Ο Αρχέστρατος (ποιητής από το Γέλας, 330π.Χ) επανεί τις σουπιές των Αβδήρων (αρχ. πόλη της θράκης, γενέτειρα του Δημόκριτου κ.ά.) και της Μαρωνείας (ανατολικά των Αβδήρων). Ο Αριστοτέλης τη χαρακτηρίζει ως το «πανουργότατον των μαλακίων» και αναφέρεται στη συνήθεια των σουπιών να κολυμπούν ζευγαρωτά ( περί ζώων ιστ. Ε, 541). Ο Αθήναιος (160 – 230 περ.) αναφέρεται στις τηγανιτές σουπιές, αλλά θεωρεί ότι η βραστή σουπιά είναι «απαλή, εύστομος και εύπεπτος…. ο δε χυλός λεπτυντικός εστί αίματος και κινητικός της δι΄ αιμορροιδων εκκρίσεως»

Ιχθυολογικά

Οι σουπιές ζουν κοντά στις ακτές σε αμμώδεις βυθούς. Έχουν σώμα ωοειδές, 10 πλοκάμια με βεντούζες (8 μυζητικά και 2 αρπακτικά), ο εγκέφαλος είναι πολύ ανεπτυγμένος, τα μάτια τους τεράστια αλλά τέλειας κατασκευής. Στη ράχη, κάτω από το δέρμα υπάρχει το ασβεστολιθικό όστρακο, το σήπιον, με πόρους γεμάτους αέρα για να συγκρατούν το σώμα του δεκάποδου μέσα στο νερό.
Κολυμπά προς τα πίσω, εκτοξεύοντας νερό από το σιφώνα. Το αρσενικό διακρίνεται από μία άσπρη γραμμή στα εξωτερικά χείλη των πίσω πτερυγίων.

Εναλλακτική αλιεία

Για να πιάσετε σουπιές, εκτός από τους παραδοσιακούς τρόπους, μπορείτε να δοκιμάσετε κάποια «παιχνιδάκια» ψάρέματος, όπως: δένετε μία θηλυκή (δεν έχει τη λευκή γραμμή στα πίσω πτερύγια) και την πετάτε με προσοχή στη θάλασσα. Τότε η αρσενική σουπιά θα τρέξει να κολλήσει με τα πλοκάμια πάνω στη θηλυκή. Τραβήξτε τις σιγά σιγά έχοντας μέσα στη θάλασσα την απόχη.
Ένας, ακόμα, τρόπος (αλλά και παιχνίδι για τους μικρούς μας φίλους) είναι να πάρετε μία μικρή σανίδα (10 εκ) και να κολλήσετε ένα καθρεφτάκι (ή κομματάκια από καθρέφτη). Πετάξτε την στη θάλασσα (δένοντας μία μικρή αλυσίδα για βαρίδι) και περιμένετε. Η σουπιά που θα καθρεφτιστεί θα κολλήσει πάνω στον καθρέφτη, νομίζοντας ότι συνάντησε κάποια άλλη σουπιά. Τραβήξτε σιγά- σιγά έχοντας πάντα την απόχη στη θάλασσα.

Οι μπαμπάδες που βαρέθηκαν τους προκατ παιδότοπους καλό είναι να μυήσουν τα παιδιά τους στη θάλασσα από την παιδική ηλικία. Τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν το ψάρεμα, ακόμα και δίχως αγκίστρια, να παίξουν στην παραλία, να μάθουν, να γεμίσουν χαρά και συγκινήσεις που μόνο η Φύση ξέρει να προσφέρει....


Πηγή