Τρίτη 2 Απριλίου 2013

ΠΕΡΙ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙΟΥ Ο "ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΛΟΓΟΣ"


 Από τον Δημήτρη Σταθακόπουλου  

( ΜΕΡΟΣ Α')



Είναι γνωστό στους ερευνητές -  και δυστυχώς όχι στο ευρύ κοινό, ή στους μουσικούς που κατέχουν μόνο την κλασική μουσική - ότι το  μπουζούκι προέρχεται από τα αρχαία και μεσαιωνικά νυκτά έγχορδα μουσικά όργανα με μπράτσο / μάνικο και ταστιέρα με δεσμούς ( μπερντέδες), που γενικώς ονομαζόντουσαν Pandur – Pantur Πανδουρίδες - Θαμπούρες - Φάνδουροι - Ταμπουράδες.....

Μία παραλλαγή αυτού του οργάνου έλαβε το όνομα Bozuk ή Bozurg ή Μπουζούκι. Ο νέος αυτός ονοματολογικός προσδιορισμός επ' ουδενί του στερεί την παλαιότερη καταγωγή , ούτε φυσικά χαρίζεται αβασάνιστα  σε έναν και μόνο πολιτισμό.     Αν το νέο όνομα προέρχεται από το τουρκικό Bozuk/ σπασμένο , μάλλον έχει να κάνει με το είδος κουρδίσματος , ότι δηλαδή το όργανο "έσπαγε/άλλαζε" κουρδίσματα. Αν το όνομα προέρχεται από το Περσικό Bozurg τότε σημαίνει Μεγάλο και έχει να κάνει με το μέγεθος, διότι όντως το μπουζούκι είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος ταμπουράς. ( Σημ.: υπάρχει και μία ασθενής και όχι επαληθευμένη άποψη ότι προέρχεται από βυζαντινό " βυζίον" ή Μπουζίον, λόγω του σχήματος του ηχείου του ).

Περαιτέρω:
Τέτοια όργανα που ονόμαζαν Μπουζούκια έπαιζαν πολλοί αγωνιστές του '21, ενώ χάρις στον οργανοποιό Νικ. Φρονιμόπουλο, γνωρίζουμε τουλάχιστον έναν επώνυμο κατασκευαστή, αυτόν του Ταμπουρά του Μακρυγιάννη, που ήταν ο Λεωνίδας Γαϊλας. 
Όργανα της ομάδας του Μπουζουκιού (από το γένος των ταμπουράδων) είχαν και έχουν οι Κούρδοι, οι Σύριοι και οι Λιβανέζοι, εσχάτως δε οι Ιρλανδοί το Irish Bouzouki, με διακριτά ξεχωριστά τεχνικά χαρακτηριστικά από το ελληνικό μπουζούκι,  καθώς και διαφορετικά κουρδίσματα !!! 

Σε κάθε περίπτωση ο ταμπουράς που ονομάστηκε μπουζούκι και χρησιμοποιείτο από τους Έλληνες (αρχικά για δημοτικό ρεπερτόριο), στα τέλη του 19ου αιώνα (απροσδιόριστο πού και πότε ακριβώς), δανείστηκε και ενσωμάτωσε τα χαρακτηριστικά του μαντολίνου ή μαντόλας στο σκάφος/ ηχείο, καθώς και την συγκερασμένη ταστιέρα με μεταλλικά πλέον χωρίσματα διαστημάτων (αφήνοντας οριστικά τους δεσμούς/μπερντέδες), όπως και τα μηχανικά/τροχαλίες κλειδιά κουρδίσματος (αφήνοντας οριστικά τα ξύλινα στριφτάρια κουρδίσματος), ενώ δεν υιοθέτησε το κοντό μάνικο του μαντολίνου, αντιθέτως κράτησε το μακρύ μάνικο του ταμπουρά. 

Αυτό το νέο υβρίδιο μεταξύ ταμπουρά και μαντολίνου μας έδωσε κατασκευαστικά το ΔΙΑΚΡΙΤΟ από όλα τα άλλα ταμπουροειδή/ μπουζουκοειδή (Συρίας, Λιβάνου, Κουρδιστάν), μουσικό όργανο που λέγεται νεοελληνικό μπουζούκι. Ενίοτε είχε 3 διπλές χορδές ή 4 διπλές χορδές (σύστημα unisono) με ποικίλα κουρδίσματα και συνδυασμούς που σταθεροποιήθηκαν στο RE LA RE στην τρίχορδη μορφή του, ενώ η έρευνα δεν έχει καταλήξει για τα κουρδίσματα της αρχικής τετράχορδης μορφής του. 

Οι κατασκευαστές / οργανοποιοί που αποδεδειγμένα εργάστηκαν επάνω σε αυτό το νέο μουσικό ελληνικό όργανο, ουσιαστικά υβρίδιο μαντολίνου και ταμπουρά που κράτησε το όνομα Μπουζούκι, το οποίο υπηρέτησε και υπηρετεί διακριτό ελληνικό μουσικό ρεπερτόριο (λιγότερο παραδοσιακό, περισσότερο ρεμπέτικο και αποκλειστικά λαϊκό και έντεχνο) είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά οι εξής: Λ. Γαϊλας, Εμμ. Βελούδιος, Κ. Βεντούρας, Εμμ. Βενιός, Εμμ. Κοπελιάδης, Δ. Μούρτζινος, Α. Σταθόπουλος, Ηλ. Κανάκης, Βασίλης ο Μάστορας (Vasil Usta), Φ. Αυγέρης, Β. Δεκαβάλας, Ν. Αρμάος, Ε. Σταθόπουλος, Μ. Σκεντερίδης, Εμμ. Βλαχάκης (Μαλλιώτης), Ι. Παλαιολόγος, Ν. Κοπελιάδης, Α. Τσακιριάν, Γ. Παναγής, Β. Παναγής, Ζοζέφ Τερζιβασιάν, Ο. Τσακιριάν και ευτυχώς έχουμε πολλούς νέους άριστους κατασκευαστές σαν τον Νικ. Φρονιμόπουλο, το Σπουρδαλάκη, το Μπρά κ.ά

*ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Πηγή: http://www.ideotopos.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

...ό,τι έχετε ευχαρίστηση..