Ο αριθμός e

γράφει ο Κωνσταντίνος Μπενάς  

Απόσπασμα από τον πρόλογο


Ο αριθμός e έκανε την εμφάνισή του στον κόσμο των Μαθηματικών σχετικά πρόσφατα – χρειάστηκε μάλιστα χρόνος πριν γίνει αντιληπτό πως είχε ανακαλυφθεί!   Και σύντομα βρέθηκε πως, μαζί με κάποιους άλλους αριθμούς, διαθέτει «εξωτικές» ιδιότητες, ανοίκειες αν όχι απρόσιτες για τα δεδομένα της ανθρώπινης εμπειρίας.....



   Αντίθετα όμως από όλους σχεδόν τους άλλους «υπερβατικούς αριθμούς», κάνει αισθητή την παρουσία του, κατά τον έναν ή τον άλλον τρόπο, σε ένα πλήθος πτυχών της ζωής: Από αριθμητικούς υπολογισμούς και σχέσεις της Μαθηματικής Ανάλυσης, έως παροιμιώδεις εκφράσεις της απλής καθομιλουμένης…Και από ζητήματα της Στατιστικής και της Οικονομίας, έως τις βαθυστόχαστες σιβυλλικές θεωρίες της Κβαντικής Φυσικής και της μελέτης του Σύμπαντος…


ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΘΗΚΕ ΣΤΕΝΑ με τις έννοιες και τα βιώματα των αριθμητικών μεγεθών και της διαρκούς μεταβολής των.   Διδάχτηκε – από πικρή συχνά πείρα – πως είκοσι αρπακτικά ζώα είναι περισσότερα από δύο, και πως όταν καταναλωθούν τα τέσσερα πέμπτα από τις όποιες προμήθειες το μόνο που απομένει είναι το ένα μόνο πέμπτο – το τελευταίο… Διδάχθηκε πως είναι ζωτικής χρησιμότητας να αναπαριστά τις ποσότητες, τις μεταξύ αυτών σχέσεις και τις διαφοροποιήσεις τους με κατάλληλα σύμβολα, και να κάνει κτήμα του τις ακριβείς ιδιότητες με τις οποίες αυτές υφίστανται, καθώς και τους απαραίτητους χειρισμούς χάρη στους οποίους θα προβλέπει και θα ελέγχει όλα τα παραπάνω.   Και τόση ήταν η εξάρτηση της ζωής του από την επιστήμη που προέκυψε κατ’ αυτόν τον τρόπο – την επιστήμη των ποσοτήτων, τα Μαθηματικά – ώστε να θεμελιωθεί μία φιλοσοφία του σύμπαντος κόσμου επάνω σε αυτές ακριβώς τις ποσότητες της καθημερινής εμπειρίας – τους Φυσικούς Αριθμούς – και  τους τρόπους με τους οποίους αυτοί σχετίζονται – τους Λόγους.


Η αντικειμενική πραγματικότητα, ωστόσο, «κέλευε άλλα».   Οι ίδιοι οι Πυθαγόρειοι, οι πιστοί της «κοσμικής αρμονίας», εργαζόμενοι ακριβώς με τους κανόνες των αναλογιών (όμοια τρίγωνα) έκαναν τη μοιραία διαπίστωση ότι η εικόνα αυτή του κόσμου, την οποία είχαν ενστερνισθεί, ήταν μία αυταπάτη.   Η δική τους διάσημη σχολή ήταν εκείνη ακριβώς που απέδειξε θεωρητικά κάτι που ήταν μόνο εμπειρικά γνωστό, έως τότε, στην περιοχή της εγγύς Ανατολής (Αίγυπτος – Βαβυλωνία): Το πασίγνωστο θεώρημα που φέρει την ονομασία της μέσα στους αιώνες, «το τετράγωνο της υποτεινούσης ορθογωνίου τριγώνου…»   
Και το θεώρημα αυτό σφράγισε τη γέννηση μίας τελείως νέας αντίληψης για τον κόσμο στη θέση εκείνης που είχε επικρατήσει εξ αιτίας της πρωτογενούς εμπειρίας των φυσικών αισθήσεων…

Πηγή