...ΤΟ ΠΑΞΙΜΑΔΙ...

Το παξιμάδι οφείλει το όνομα του στο Λόγιο Πάξαμο (α' αιώνα μ.Χ) από τη Βοιωτία.

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

 Από την αρχαιότητα, οι φτωχές κοινωνικές τάξεις δεν έτρωγαν, πάντα, το πολυπόθητο ψωμί αλλά βολεύονταν, συνήθως, με την πιο φτηνή εκδοχή του, τα "κρίθινα" ή τις "κριθαρίδες" (άρτος με κριθάλευρο).

Μάλιστα, κατά τον α' αιώνα μ.Χ, ο Λόγιος Παξαμάς ή Πάξαμος από τη Βοιωτία πρότεινε να ψήνεται δύο φορές ο άρτος (άρτος διπυρίτης), ώστε να αποβάλλει όλο το νερό και να επιτευχθεί η μακροχρόνια διατήρηση του. Με αυτό τον τρόπο θα χόρταινε ψωμί τόσο ο φτωχός κοσμάκης όσο και οι ναυτικοί, οι ταξιδιώτες και όσοι εργάζονταν μακριά από το σπίτι τους. 

Προς τιμή του "εφευρέτη", Παξάμου, το αρτοπαρασκεύασμα αυτό ονομάστηκε "παξαμάς", "παξαμάτιον", “παξιμάδιον", "παξαμίδα". 

Ο Αndrew Dalby, στο βιβλίο του «Siren Feasts», υποστηρίζει ότι από την ελληνική λέξη παξιμάδι δημιουργήθηκαν: η Αραβική: bashmat ή basquimat, η Τούρκικη: beksemad, η Σερβοκροατική: peksimet, η Ρουμάνικη: pesmet και η Βενετσιάνικο: pasimata (στη διάλεκτο της Τοσκάνης το pasimata προσδιορίζει ένα παραδοσιακό γλυκό). 

O δίπυρος ή διπυρίτης άρτος στα Λατινικά μεταφράστηκε ως pane biscoctus< pane: ψωμί, bis: δύο φορές, coctus: ψημένο > biscoctus > biscotto> μπισκότο ή, κατά τους αρχαίους Έλληνες, "διπυρίτης" 


Πηγή